Kiểm định bình khí nén (bình tích áp) là quá trình kiểm tra, đánh giá sự phù hợp tình trạng kỹ thuật an toàn của thiết bị với các tiêu chuẩn, quy chuẩn hiện hành nhằm đảm bảo an toàn trong quá trình vận hành thiết bị. Mọi doanh nghiệp, tổ chức cần phải kiểm định và đây là yêu cầu bắt buộc. Bài viết dưới đây của Đông Anh sẽ giúp bạn biết về kiểm định an toàn bình khí nén như nào.

Hình ảnh: Bình chứa khí nén

Bình khí nén là gì?

Bình khí nén hay còn gọi là bình tích áp. Đây là một bộ phận không thể thiếu của máy nén khí. Đúng như tên gọi của mình, thiết bị này có chức năng tích trữ khí nén được sản xuất ra từ máy nén khí dựa theo nguyên tắc nén áp suất. Không khí sẽ được nén lại trong bình chứa và tạo ra nguồn năng lượng khí có áp suất cao. Những bình chứa này sẽ lưu trữ và cung cấp dòng khí đến các thiết bị có nhu cầu sử dụng.

Nguyên lý hoạt động của bình khí nén

Bình chứa khí hoạt động với hai quá trình chính đó là nạp khí và xả khí. Quá trình nạp khí bắt đầu khi áp lực rơ le trên đường ống bị giảm làm cho tiếp điểm của máy bơm bị đóng lại. Máy chưa hoạt động và bình chứa hoàn toàn không có không khí. Khi sản phẩm được khởi động, nhờ quá trình giảm thể tích trước đó mà lượng không khí được tăng áp suất và truyền vào bình chứa thông qua một đường dẫn khí. Lúc này, phần ruột bình bằng cao su sẽ được bơm đầy khí nén. Rơ le nhiệt của bình sẽ tự động ngắt đã được bơm đủ định mức theo dung tích. Hoàn thành quá trình nạp khí.

Đối với quá trình xả khí đến các thiết bị khác, lượng khí nén trong bình sẽ được truyền đi thông qua một hệ thống dây dẫn nối với đầu ra trên bình tích khí. Khi lượng khí nén đã được sử dụng cạn kiệt, dưới tác động của rơ le, quá trình nạp khí lại được tự động tiến hành và tạo thành một vòng tuần hoàn khép kín.

Tại sao phải kiểm định bình chứa khí nén

Kiểm định an toàn bình chứa khí nén nhằm:

• Đảm bảo an toàn khi vận hành bình chứa
• Tuân thủ các quy định của pháp luật trong việc sử dụng [các thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động.
• Tăng năng suất lao động do thời gian làm việc của thiết bị không bị gián đoạn.
• Giảm các chi phí bồi thường do tai nạn lao động gây ra.

Các bình chứa thông dụng phải kiểm định theo quy định:

• Bình chứa có máy nén đi kèm
• Nó không có máy nén đi kèm

Quy trình kiểm định bình khí nén

Quy trình kiểm định bình khí nén, máy nén khí có bình chứa đi kèm được thực hiện theo các bước sau:

Bước 1: Kiểm tra hồ sơ

• Hồ sơ xuất xưởng
• Nhật ký vận hành, bảo trì, sửa chữa
• Hồ sơ kiểm định lần trước

Bước 2: Khám xét kỹ thuật bên ngoài, bên trong

• Kiểm tra các khuyết tật ăn mòn trên bề mặt kim loại, các biến dạng hình học.
• Xem xét tình trạng kỹ thuật của các cơ cấu che chắn, bảo vệ máy nén
• Kiểm tra khuyết tật kim loại, mối hàn bằng các phương pháp siêu âm, chụp phim, thẩm thấu, bột từ.

Bước 3: Thử nghiệm

• Thời hạn thử thủy lực (thử bền) không quá 6 năm 1 lần
• Có áp suất làm việc nhỏ hơn 5 bar: Pthử = 1.5Plv nhưng không nhỏ hơn 2 bar
• Có áp suất làm việc từ 5 bar trở lên: Pthử = 1.25Plv nhưng không nhỏ hơn Plv+3

Bước 4: Kiểm định cơ cấu an toàn, thiết bị đo lường, bảo vệ

Kiểm tra các thiết bị đo lường, cơ cấu an toàn:

• Van an toàn
• Áp kế
• Rơ le nhiệt độ, áp suất
• Hệ thống nối đất, cách điện vỏ thiết bị

Bước 5: Kiểm tra vận hành

Vận hành thiết bị ở áp suất làm việc lớn nhất cho phép. Kiểm tra tình trạng làm việc của các cơ cấu an toàn, bảo vệ. Các thiết bị đo lường tự động.

Bước 6: Xử lý kết quả kiểm định 

• Lập biên bản kiểm định bình áp lực theo mẫu quy định
• Dán tem kiểm định, thông qua biên bản kiểm tra và ban hành giấy kiểm định.

Thời hạn kiểm định bình khí nén

Bình chứa khí nén đi kèm được kiểm định khi:

• Kiểm định lần đầu sau khi lắp đặt, trước khi đưa vào sử dụng
• Kiểm định định kỳ trong quá trình sử dụng là 3 năm/lần và 2 năm/lần khi thời gian sử dụng trên 12 năm.
• Chế độ kiểm định bất thường được tiến hành khi có yêu cầu của cơ quan chức năng, đơn vị sử dụng. Khi có thay đổi về vị trí lắp đặt, thay thế, sửa chữa. Chế độ kiểm định này cũng áp dụng cho các bình chịu áp lực có thời gian ngưng sử dụng trên 12 tháng.

Hình ảnh: Bình khí nén- Áp Lực Đông Anh

Lưu ý khi sử dụng bình chứa khí nén cao áp

Khi sử dụng thiết bị này, để đảm bảo hoạt động vận hành hệ thống nén khí tốt, người dùng cần chú ý một số vấn đề sau:

• Tuyệt đối không đặt thiết bị gần những nơi có nguồn nhiệt cao, chất dễ cháy nổ hoặc gần nhà ở và các công trình sinh hoạt chung.
• Trước khi đưa vào sử dụng, phải chắc chắn rằng bình chứa đã được trang bị đầy đủ các thiết bị an toàn như van an toàn, áp kế, rơ le…
• Vệ sinh và bảo dưỡng theo định kỳ, thường xuyên kiểm tra để kịp thời phát hiện và khắc phục các sự cố. Không nên tự ý sửa chữa nếu bình chứa xảy ra vấn đề.
• Lựa chọn loại bình có thể tích phù hợp với nhu cầu, có thể tích quá nhỏ sẽ làm cho máy nén khí bị quá tải.
• Lắp đặt thiết bị theo chỉnh định của nhà sản xuất. Nếu áp suất định mức cao hơn áp suất lớn nhất của bình chứa có thể gây ra tình trạng nổ van an toàn.